اگزما یا خشکی پوست

اگزما یا خشکی پوست وضعیت التهابی خارش دار مزمن و عودکننده پوست است. تقریبا ۱۵ تا ۲۰ درصد کودکان و ۲ تا ۱۰ درصد بزرگسالان گرفتار آن هستند. شروع آن اغلب در اوایل شیرخوارگی است. نیمی از کودکان مبتلا نشانه ها را در سال اول زندگی دارند و هشتاد درصد بیماری را قبل از سن پنج سالگی تجربه می کنند. هشتاد درصد کودکان مبتلا به اگزما سایر بیماری های آلرژیک مثل آسم یا رینیت آلرژیک(آبریزش از بینی با منشا آلرژی ) را نیز پیدا می کنند.با شروع علایم تنفسی نشانه های پوستی اغلب ناپدید می شوند. علت آن چند عاملی است و شامل عوامل ژنتیک، اختلالات ایمنی ،از بین رفتن عملکرد سد پوستی، مداخلات محیطی و  عفونت است.پاسخ التهابی پوست به عوامل محیطی نظیر مواد حساسیت زا و محرکات تشدید شده است. بیماران مبتلا به اگزما پوست حساسی دارند. عوامل آغاز کننده عود یا وخامت شامل اضطراب و استرس، آب و هوا( تغییرات شدید گرما و رطوبت)، محرک ها، مواد حساسیت زا و عفونت ها هستند.

تقریبا سی درصد شیرخواران و کودکان دارای اگزمای شدید، آلرژی غذایی نیز دارند. هرچه اگزما شدیدتر و سن کودک کمتر باشد احتمال آلرژی غذایی بیشتر است. آلرژی به تخم مرغ شایعترین علت واکنش های اگزمایی به علت غذا است. تظاهرات بالینی: در شیرخواران نواحی گرفتار شامل صورت، پوست سر، گونه ها و سطوح قدامی اندام ها هستند. ناحیه پوشک گرفتار نیست. در کودکان بزرگتر خشکی پوست به نواحی جلوی آرنج، گودی زانو و سر و گردن محدود می شود. در نوجوانان و بزرگسالان روی آرنج ها و زانوها و نواحی سر و گردن پینه دیده می شود. خارش تاثیر قابل توجهی روی کیفیت زندگی کودک و خانواده دارد چون اغلب شب ها شدت می یابد و خواب را مختل می کند. تشخیص توسط پزشک داده می شود. درمان : هدف از درمان اگزما کاهش تعداد و شدت حملات و افزایش دوره های بدون بیماری است. درمان موفق شامل مرطوب کردن پوست با نرم کننده ها، درمان دارویی التهاب و خارش و شناسایی و اجتناب از شروع کننده های اگزما است.  حمام روزانه با آب ولرم به مدت پانزده تا بیست دقیقه و بلافاصله استفاده از نرم کننده های فاقد بو بخش مهم درمان است. اجتناب از خشکی پوست برای کنترل خارش و حفظ تمامیت پوست اهمیت دارد. نرم کننده ها بایستی پماد یا کرم باشند.

لوسیون ها حاوی الکل و آب هستند و پس از تبخیر باعث خشکی بیشتر می شوند و تاثیر کمی دارند. پاک کننده های غیرصابونی ملایم توصیه می شوند. پمادهای کورتون به کرم و لوسیون ترجیح داده می شود چون نفوذ پوستی بهتری دارد. کم قدرت ترین  کورتون موثر باید استفاده شود. با کنترل ضایعات التهابی ، اکثر بیماران با نرم کننده ها و کورتون موضعی با قدرت کم اداره می شوند. درمان های دیگر از جمله نوردرمانی در موارد مقاوم انجام می شود. اضافه شدن ویروس تبخال به اگزما باعث ایجاد ضایعات تاولی می شود که به صورت خوشه ای ظاهر می شوند و می توانند خونریزی دهنده شوند. پیش آگهی: در دو سوم بیماران علایم شدت کمتری دارد و در تقریبا بیست درصد بهبودی کامل اتفاق می افتد. سیر شدید تر در بیماری با شروع گسترده تر همراه با آسم و آبریزش از بینی با منشا آلرژی و سابقه خانوادگی اگزما دیده می شود. پیشگیری: شناسایی و اجتناب از مواد حساسیت زا و محرکات شامل صابون ها، پاک کننده ها، عطرها، مواد شیمیایی، دود و درجه حرارت و رطوبت شدید گام مهم پیشگیری است. پارچه های پشمی و صنعتی برای پوست محرک‌ هستند بنابراین پارچه های صد در صد پنبه ترجیح داده می شود. تعریق محرک پوست است. ناخن ها باید به طور مداوم کوتاه شوند.

در شیرخواران و کودکان کم سن که به درمان معمول پاسخ نمی دهند شناسایی و حذف آلرژن غذایی ممکن است به بهبود اگزما منجر شود. در کودکان بزرگتر آلرژن غذایی عامل شروع کننده شایعی نیست. سایر تماس های محیطی مثل مایت های داخل غبار ممکن است دخیل باشند، استفاده از ملحفه های فاقد مواد حساسیت زا روی متکا و تخت خواب می تواند کمک کننده باشد. کودکان مبتلا به خشکی پوست شانس بیشتری برای آلرژی به بادام زمینی دارند. در این کودکان برای پیشگیری از آلرژی به بادام زمینی در آینده  بایستی محصولات حاوی بادام زمینی در سن چهار تا شش ماهگی داده شوند. اگر شیرخوار اگزمای خفیف دارد بادام زمینی را می توان در منزل بعد از غذاهای تکمیلی داد. اگر شیرخوار اگزمای شدید دارد قبل از عرضه بادام زمینی تست آلرژی بایستی انجام شود و شروع تغذیه با محصولات حاوی بادام زمینی بایستی در مطب باشد. شیر گاو قبل از یک سالگی توصیه نمی شود. فراورده های لبنی مثل پنیر و ماست قبل از یک سالگی مشکلی ندارد.

گردآورنده: سرکار خانم غفوری (مربی بهداشت)

تایید کننده: سرکار خانم خمّر (مدیریت پیش دبستانی)

منبع: رفرنس اسنشیال نلسون دکتر محمد حسن اعلمی فوق تخصص عفونی کودکان دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد


امتیاز شما به این محتوای آموزشی ؟ جمع امتیاز 0/20