بسیاری از مفاهیم اخلاقی و ارزش های اجتماعی و ویژگی‌های رفتاری نیاز به آموزش از سنین کودکی دارند؛ مسئولیت پذیری یکی از این مفاهیم است که در دوران بزرگسالی اهمیت دو چندانی پیدا می‌کند در واقع مسئولیت پذیری به رشد شخصیت کودک و بهداشت جسمی و روانی او کمک می‌کند.
راهکارهایی برای افزایش مسئولیت پذیری در کودکان
۱_ مسئولیت پذیری با شرکت دادن کودک در کارهای خانه:کوچک بودن فرزندتان به این معنی نیست که او نمی تواند در هیچ کدام از کارهای خانه به شما کمک کند یکی از ساده‌ترین راهکار ها برای افزایش مسئولیت پذیری کودکان این است که آنها را در فعالیت‌های ساده‌ای نظیر خرید کردن و تمیز کردن خانه و غذا پختن مشارکت دهید همکاری فرزندتان با شما احساس عزت نفس و استقلال کودکان را تقویت می کند همچنین این رفتار شما به او می فهماند که برای پذیرفتن مسئولیت ها او را باور دارید
۲ _افزایش مسئولیت پذیری در کودکان با وضع قوانین:
شما نمی توانید انتظار داشته باشید بدون اینکه به فرزندتان بگویید، تمام کارها و وظایفش را انجام دهد پس لازم است کمک کنید تا کودک وظایف خود را بشناسند و با قوانین محیط خود آشنا شود هرچقدر قوانین در خانه به طور واضح تری تعریف شده باشد کودکان به شیوه بهتری به آنها پاسخ خواهند داد. مثلاً برای انجام تکالیف فرزندتان زمان خاصی را مشخص کنید و پس از آن به او اجازه دهید تا کارهای مورد علاقه اش را انجام دهد همچنین به کودک خود بیاموزید که خودش باید غذای خود را میل کند انجام این برنامه‌ها به صورت یک قانون منظم در خانه و افزایش مسئولیت پذیری و آموزش نظم به کودکان کمک خواهد کرد .
قوانین نباید خشک و تغییرناپذیر باشد بلکه باید از انعطاف کافی برخوردار باشند تا هر زمان که لازم شد بر اساس نیازهای کودک تغییر کند
۳ _مسئولیت پذیری در کودکان را تشویق کنید: وقتی کودک از پس وظایف و مسئولیت‌های خود بر می‌آید ، به سادگی از آن نگذرید و این رفتار او را تشویق کنید به خصوص زمانی که خودش برای انجام وظایفش پیش‌قدم می‌شود، گفتن جملاتی نظیر اینکه “من به تو افتخار می کنم” در تقویت روحیه مسئولیت پذیری کودک نقش بسزایی دارد. بسیاری از خانواده‌ها نقش تشویق کلامی را نادیده می‌گیرند در حالی که تقویت کلامی یکی از روش های موثر در تربیت کودک محسوب می‌شود
۴_ به جای سرزنش یادآوری کنید:
تصور کنید فرزندتان مسئولیت‌های خود نظیر انجام تکالیفش را دائم به تعویق بیاندازد، بسیاری از والدین در این شرایط با جملاتی نظیر” چرا تکالیف خود را هنوز انجام نداده‌ای” یا “چرا هیچ وقت کارهایت را درست و به موقع انجام نمی‌دهی” تلاش می‌کنند که کودک خود را به انجام کارهایش ترغیب کنند، در حالی که استفاده از سرزنش و اجبار تنها مقاومت او را در برابر مسئولیت پذیر بودن افزایش می‌دهد.
اصول پایه در سبک فرزندپروری درست به ما می‌گویند که حفظ ارتباط عاطفی مناسب با کودک یکی از موثرترین روش‌های تاثیر گذاری است، در نتیجه بهترین راه حل این است که ضمن یادآوری وظایف کودک پشتیبان او باشید و از نظر عاطفی همچنان حمایتش کنید، آنچه اهمیت دارد این است که به فرزندتان بفهمانید شما در کنار او هستید.
نوشتن برنامه برای افزایش مسئولیت پذیری در کودکان :
نوشتن برنامه های روزانه از همان سنین کودکی لازم است، چرا که به زندگی فرزند شما نظم می‌دهد و نیاز است که در سنین بالاتر خواه یا ناخواه این مهارت را بیاموزند. برنامه‌ای به صورت مصور برای کودک خود تهیه کنید و کارهای روزانه کودک را در این برنامه قرار دهید بر اساس دیدگاه روانشناسان این کار به کاهش اضطراب کودکان و آموزش نظم ،بسیار کمک کننده خواهد بود و کودک می تواند به درستی زمان خود را مدیریت کند. به کودک خود هرگز نگویید بی مسئولیت؛ در صورتی که شما فرزندتان را بی‌مسئولیت خطاب کنید به این باور می رسد که بی مسئولیت است و تغییر این نگرش در کودکتان سخت می‌شود، در صورتی که واقعاً کودکتان مسئولیت در کارهایش ندارد نیاز نیست او را با این اسم خطاب کنید بلکه این مهارت را در او افزایش دهید، اگر کودکتان وسایلش را در مدرسه جا می‌گذارد، برای جبران حواس پرتی او راه کارهای موثری به کار ببرید و اگر راهکارها موثر نبود لازم است با یک مشاور کودک در ارتباط باشید تا این مهارت را در فرزندتان ارتقا دهید.
گردآورنده: سرکارخانم بادپر (مربی پیش1)
تایید کننده: سرکار خانم اسحاقی (مدیریت آموزشگاه)
منبع: کتب روانشناسی موفقیت