رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان، از بدو تولد؛ علاوه بر آن که موجب حفظ سلامت دهان و دندان کودکان‌تان در سن بزرگسالی می‌شود، یکی از اصلی‌ترین عوامل کاهنده هزینه‌های دندانپزشکی کودکان است. کودکان در بدو تولد ۲۰ دندان شیری در داخل لثه خود دارند که با رسیدن به سن ۶ ماهگی، روند رشد دندان‌ها آغاز می‌شود؛ و بهداشت دهان و دندان کودکان را بسیار حساس‌تر از گذشته می‌کند؛ که البته در صورتی که فرزند شما به سن مناسبی رسیده است، می‌توانید از آموزش‌های بهداشت دهان و دندان کودکان به زبان کودکانه بهره ببرید.به عقیده‌ی دندانپزشکان کلینیک ما اولین گام در جلوگیری از مشکلات بهداشت دهان و دندان کودک و رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان، کسب آگاهی بیشتر شما است. پزشکان ما در مرکز تخصصی اطفال و ارتودنسی کودکان دکتر قریشی، آگاهی دادن و افزایش اطلاعات پدر و مادر در مورد تغییراتی که می‌توانند در خانه و یا در مدرسه ایجاد کنند و به کاهش مشکلات احتمالی مربوط به بهداشت دهان و دندان کودکان کمک کنند، در اولویت قرار می‌دهند.
بهداشت دهان و دندان کودکان
شیوه مسواک زدن:
در هنگام تولد، لثه‌های کودک خود را با یک پارچه نرم و آب تمیز کنید.
به محض درآمدن دندان‌های کودک، آنها را با یک مسواک نرم مسواک بزنید.
در کودکان زیر ۲ سال، تنها از یک ذره خمیر دندان استفاده کنید.
در کودکان ۲-۵ ساله، از مقدار کمی خمیر دندان (به اندازه یک نخود) استفاده کنید.
حتماً از یک خمیر دندان حاوی فلوراید مورد تایید ADA (انجمن دندانپزشکی ) استفاده کنید و مراقب باشید که فرزند شما آن را قورت ندهد.
پدر و مادر باید دندان‌های کودک خود را برای رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان و دانش آموزان مسواک بزنند، تا زمانی که کودک به اندازه کافی برای انجام این کار بزرگ شده باشد.
چگونه کودک خود را به مسواک زدن عادت دهیم؟
در مقابل آینه مسواک بزنید.
مسواک زدن را در اولویت قرار دهید.
آن را به صورت یک فعالیت خانوادگی انجام دهید.
احساسات مثبت درباره‌ی مسواک زدن را در کودک خود تقویت کنید. بدترین چیزی که می‌توانید انجام دهید این است که کودک خود را با تهدید وادار به مسواک زدن کنید.یک داستان خوب درباره مسواک زدن تعریف کنید. گاهی اوقات، بچه‌ها برای مسواک زدن نیاز به یک دلیل و یا شنیدن یک داستان خوب و یا تشویق دارند.اجازه دهید بچه‌ها خمیر دندان خود را انتخاب کنند.به نوبت مسواک بزنید. اجازه بدهید که کودک شما در نوبت صبح مسواک بزند و شما نوبت شب را انجام دهید.توقعات خود را کاهش دهید. این نکات ابتدایی بیشتر برای ایجاد عادت مسواک زدن در کودکان است نه برای آموزش روش مسواک زدن به آنها بهداشت دهان و دندان کودکان و دانش آموزان – شیوه دندان نخ زدن استفاده از نخ دندان، پلاک‌های بین دندان و زیر خط لثه را که در دسترس مسواک نیست، می‌زداید. استفاده از نخ دندان باید زمانی شروع شود که دو دندان کودک بیرون‌زده باشد.حتماً روزانه از نخ دندان برای کودک خود استفاده کنید تا زمانی که خود بتواند آن را به تنهایی انجام دهد.
مراحل استفاده از نخ دندان:
مرحله ۱. کمی از نخ دندان را بین انگشت شست و انگشت اشاره نگه دارید، دو انتهای آن را در اطراف انگشت خود بپیچید تا کنترل بهتری داشته باشید. مراقب باشید در هنگام قرار دادن نخ بین دندان‌های کودک، فشار بیش از حدی اِعمال نکنید.
مرحله ۲. نخ را به شکل حرف ‘C’ درآورده و دور هر دندان قرار دهید و آن را به آرامی در کنار دندان و زیر خط لثه به بالا و پایین حرکت دهید.
مرحله ۳. برای جلوگیری از ورود مجدد مواد غذایی و پلاک بین دندان، بخش جدید از نخ را باید برای هر دندان استفاده کنید.
مرحله ۴. می‌توانید یک مسواک بین دن
دانی را برای تمیز کردن فضای بین سطوح دندان استفاده کنید.
بهداشت دهان و دندان کودکان – پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها
رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان موجب از بین رفتن باکتری‌ها و ذرات باقی مانده‌ی مواد غذایی می‌شود و با حذف این عوامل از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.برای نوزادان، از یک گاز مرطوب یا لیف حمام تمیز برای پاک کردن پلاک از دندان‌ها و لثه‌ها استفاده کنید. از قرار دادن هرچیزی غیر از بطری آب کنار کودک خود در رختخواب اجتناب کنید.برای کودکان بزرگتر، دندان‌های آنها را حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. همچنین، مراقب تعداد وعده‌های غذایی حاوی قند که به فرزندان خود می‌دهید، باشید.از اولین روز تولد فرزند خود، هر شش ماه یک بار به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید.
رژیم غذایی سالم = دندان‌های سالم
با عادات غذایی سالم می‌توانید دندان‌هایی سالم داشته باشید. مانند بقیه بدن، دندان‌ها، استخوان و بافت نرم دهان نیاز به یک رژیم غذایی متعادل دارند. کودکان باید انواع غذاها را از پنج گروه اصلی مواد غذایی مصرف کنند. اکثر تنقلاتی که کودکان می‌خورند می‌تواند به پوسیدگی دندان منجر شود. مدت زمانی که مواد غذایی در دهان باقی می‌ماند نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. به عنوان مثال، آب نبات و قرص نعنایی و خوشبوکننده دهان به مدت طولانی در دهان باقی می‌ماند که باعث حملات اسیدی طولانی‌تر بر روی مینای دندان می‌گردد.
درزگیری دندان پوسیده:
سیلانت یا درزگیر یک پوشش محافظ است که بر سطوح جویدن (شیارهای) دندان‌های عقب (دندان آسیاب کوچک و بزرگ که در در کودکان دارای چهار حفره از پنج حفره است) اِعمال می‌شود. این درزگیر به عنوان یک مانع در برابر غذا، پلاک و اسید عمل می‌کند، در نتیجه از مناطق مستعد پوسیدگی محافظت می‌کند.
فلوراید:
فلوراید یک عنصر طبیعی است و ثابت شده است که می‌تواند ۵۰-۷۰٪ از پوسیدگی دندان جلوگیری کند. با وجود مزایای آن، میزان بسیار کم یا بیش از حد فلوراید می‌تواند برای دندان‌ها مضر باشد. با فلوراید کم و یا بدون آن، دندان‌ها مقاومتی در برابر پوسیدگی ندارند. مصرف فلوراید بیش از حد توسط کودکان می‌تواند منجر به فلوئوروزیس دندانی شود که معمولاً موجب لکه‌های سفید گچی (و در موارد پیشرفته به رنگ قهوه‌ای) در دندان‌های دائمی می‌گردد. شما می‌توانید با استفاده از یک خمیر دندان حاوی فلوراید و تنها یک ذره از خمیر دندان (به اندازه یک دانه برنج) دندان‌های یک کودک کمتر از ۳ سال خود را مسواک بزنید. برای کودکان ۳ تا ۶ ساله، باید به مقدار یک نخود از خمیر دندان استفاده کنید.
گارد و محافظ دهانی:
هنگامی که کودک شروع به شرکت در فعالیت‌های تفریحی و ورزش‌های گروهی می‌کند، ممکن است دچار آسیب شود. گارد و محافظ دهان که به درستی نصب شده باشد، بخش مهمی از لوازم محافظ ورزشی است و می‌تواند به محافظت از لبخند زیبای کودک شما کمک کند. گارد دهان باید در هر فعالیتی که ممکن است منجر به ضربه به صورت و یا دهان کودک گردد، مورد استفاده قرار گیرد. محافظ دهان به جلوگیری از شکسته شدن دندان‌ها و وارد شدن آسیب به لب‌ها، زبان، صورت یا فک کودک کمک می‌کند. محافظ دهان اگر به درستی نصب شود، در جای خود ثابت باقی خواهد ماند و صحبت کردن و نفس کشیدن با وجود آن برای کودک آسان خواهد بود.
زایلیتول برای کاهش پوسیدگی دندان:
زایلیتول در بهداشت دهان و دندان نوزادان، کودکان، نوجوانان و افراد نیازمند مراقبت‌های ویژه بهداشتی مؤثر است. علاوه بر این، مادران کم بهره از سلامت دهان و دندان ممکن است در معرض خطر بیشتری برای انتقال باکتری عامل پوسیدگی به کودکان خود باشند. ثابت شده است که استفاده از زایلیتول توسط مادران (۲-۳ بار در روز) از ۳ ماه پس از زایمان تا زمانی که کودک ۲ ساله شود، پوسیدگی را تا زمانی که کودک ۵ ساله شود، تا ۷۰٪ کاهش می‌دهد. زایلیتول با مراقبت از دندان باعث تقویت تمام روش‌های پیشگیری از پوسیدگی می‌گردد. تایثر زایلیتول طولانی مدت و احتمالاً دائمی است. نرخ پایین پوسیدگی دندان حتی سالها پس از استفاده از زایلیتول باقی خواهد ماند.
منبع زایلیتول :
زایلیتول در مقادیر کم و به طور گسترده‌ای در سراسر طبیعت وجود دارد. برخی از بهترین منابع آن شامل میوه‌ها، انواع توت، قارچ، کاهو، گیاهان پهن برگ و ذرت است. با این حال، یک فنجان تمشک ممکن است حاوی کمتر از یک گرم زایلیتول باشد.
گرد آورنده : سرکار خانم غفوری ( مربی بهداشت )
تایید کننده : سرکار خانم اسحاق ( مدیریت آموزشگاه )
منبع : کتاب دکتر سعید قریشی ارتودنسی کودکان