روزها و شب ها، بستر رخدادها هستند. طلوع و غروب وقایع، در بخشی از زمان صورت میبندد و زمان و لحظهها، هفتهها و ماهها، و سال ها و قرن ها، مخلوق خدا، مولود طبیعت، مرهون نظام جاری و حرکات موزون عالم است و به ظاهر هیچ فرقی میان آن ها نیست.
ولی قرآن کریم، همه ایام را یکسان نمیبیند. برخی از آن ها را ایام مبارک و مقدس میداند که ماه رمضان و شب های قدر از جمله آن هاست.
در منظر قرآن، شب قدر، شب باارزش و پرفضیلت و با امور مهم و باعظمتی همراه است؛ همانند نزولِ اجمالی قرآن، پیدایش افاضات باطنی و فضای خاصّ معنوی، تقدیر و تعیین سرنوشت ها، تدبیر و برنامه ریزیهای جدید و نزول جبرئیل و فرشتهها.
عبادت در آن شب، بالغ بر هشتاد سال ارزش دارد و قابل قیاس با سایر شب ها نیست. در چنین شبی خداوند بال رحمت میگشاید و بندگان خود را در رواق آن مینشاند و مؤمنان و عبادت گران را مشمول رحمت خاص خود میسازد.
پیدایش شب قدر
رسم دیرینه دولتها است که در مجالس قانون گذاری و تصمیمگیری، بودجه و برنامههای اقتصادی را به مدت یکسال تعیین میکنند تا با طرح و تدبیر معین حرکت کنند و در مدار ثابت قرار گیرند. گویی این رسم، از نظامی برگرفته شده که در سراسر هستی جاری است.
خداوند برنامه هر کسی را به تناسب شأن و شوکت و استعداد و صلاحیت خویش، در شب قدر تدبیر و تعیین میکند و فلسفه وجودی شب قدر هم، همین است. زیرا ملت های فاقد برنامه منظم و تقدیر و تدبیر ثابت، همیشه متزلزلند، و ثبات ندارند و مدت ها به دور خود میچرخند و ره به جایی نمیبرند و به کمال و پیشرفت مطلوب، راه نمییابند.
نظر به ضرورت برنامه ریزی است که خداوند در مقطع خاص و مبارکی، با تلاش و اراده خود افراد، برای آن ها، برنامه ریزی میکند، تا در چارچوب آن حرکت کنند. تاریخ و تجربه، به خوبی نشان داده است که جهش های نابه هنگام، و پیشرفت های غیرمنتظره و پیش از مقتضای زمان، در پرتو انوار لیلهٔ القدرها و الهامات غیبی بوده است که در تاریکترین زمان، برای اولیاء خدا و پیامبران میسر شده است.
برتری شب قدر
از آن جا که خداوند میخواهد مقامات معنوی مؤمنان را بالا ببرد، موقعیت خاصی را تمهید و مقطعی از زمان را معین کرده است تا آنان، با اعمال صالح در آن شب، چندین برابر ارزش بیابند و مانند برخی از حاکمان دل سوز اسلامی که در مناسبت های خاصی چون عید غدیر، عید فطر، میلاد نبوی و نیمه شعبان و سیزده رجب و… تعدادی از مجرمان و زندانیان را مورد عفو قرار داده و زمینه آزادی برخی را فراهم میآورند. این حقیقت در گفتار پیشوایان دینی نیز انعکاس یافته است:
یکی از شاگردان امام ششم (ع) به نام حمران میگوید: به حضرت صادق (ع) گفتم: مقصود خداوند از اینکه فرموده: شب قدر بهتر از هزار ماه است چیست؟ فرمود: عمل صالح همچون نماز و زکات و انواع کارهای خیر در آن شب بهتر است از همان اعمال در هزار ماهی که در آن، شب قدر نباشد.و اگر خداوند جزای اعمال خیر مؤمنان را چندین برابر نمیکرد، آنان به جایی نمیرسیدند، ولی خدای متعال، پاداش حسنات را برای آن ها، چندین برابر بالا میبرد.
شب قدر در پرده نهان
ارزش فوق العاده عبادت در شب قدر، این شب را همچنان در میان شب های ماه مبارک رمضان مخفی و ناشناخته نگه داشته است؛ بدین جهت که مردم به همه این شب ها اهمیت دهند. چنانکه خداوند رضای خود را در میان انواع طاعات پنهان کرده تا مردم به همه طاعات روی آورند و غضبش را در میان معاصی پنهان کرده تا از همه بپرهیزند، دوستانش را در میان مردم مخفی کرده تا همه را احترام کنند، اجابت را در میان دعاها پنهان کرده تا به همه دعاها روی آورند، اسم اعظم را در میان اسمائش مخفی ساخته تا همه را بزرگ دارند و وقت مرگ را مخفی ساخته تا در همه حال آماده باشند.
البته این سخن بدین معنا نیست که حضرات معصومین (ع) و اولیاء خاص خدا، شب قدر را نمیدانستند. بلکه آن را به یقین میشناختند ولی آن را به عمد و از روی مصلحت فاش نمیساختند.
گردآورنده: سرکار خانم مصطفی پور (مربی پیش2)
تایید کننده: سرکار خانم خمّر (مدیریت پیش دبستانی)
منبع: سایت تبیان