بلوغ زودرس باعث بروز زودهنگام ویژگی‌های جنسی در دختران پیش از سن ۸ سالگی و در پسران پیش از ۹ سالگی می‌شود. علت بلوغ زودرس می‌تواند ناشی از وجود تومور و یا رشد تخمدان، غدد فوق کلیوی، غده هیپوفیز یا مغز باشد. دلایل دیگر شامل ناهنجاری‌های دستگاهی عصبی مرکزی، سابقه خانوادگی بیماری یا برخی از سندرم‌های ژنتیکی نادر باشند. در بسیاری از موارد هیچ علتی برای بلوغ زودرس یافت نمی‌شود. بلوغ زودرس باعث می‌شود تا بدن کودک زودتر از همسالانش دچار تغییر شود. این حالت به همراه نوسانات خلقی ناشی از تغییرات هورمونی می‌تواند سبب کاهش اعتماد به نفس کودک شود. همچنین امکان دارد این تغییرات در کودک احساس ناخوشایندی ایجاد کنند. کمک به کودک در جهت مقابله با آزار و اذیت از جانب همکلاسی‌ها و تقویت حس اعتماد به نفس کودک اقدامات مفیدی هستند که والدین می‌توانند در جهت رفع مشکلات ناشی از عوارض بلوغ زودرس برای کودک انجام دهند.
دلایل بلوغ زودرس
بررسی و شناخت عواملی که باعث آغاز بلوغ می‌شوند به کسب اطلاع از دلایل بلوغ زودرس در برخی از کودکان کمک می‌کند. روند بلوغ با تولید هورمونی به نام هورمون آزادکننده گنادوتروپین توسط مغز آغاز می‌شود.
با رسیدن این هورمون به غده هیپوفیز، هورمون‌های بیشتری در تخمدان دختر (هورمون استروژن) و در بیضه‌های پسران (هورمون تستوسترون) تولید می‌شود.
استروژن سبب رشد و ایجاد ویژگی‌های جنسی در دختران می‌شود. تستوسترون نیز سبب رشد و ایجاد ویژگی‌های جنسی در پسران می‌شود.
علت آغاز زودهنگام این روند در برخی از کودکان به بروز بلوغ زودرس مرکزی یا بلوغ زودرس محیطی بستگی دارد.
بلوغ زودرس مرکزی
علت بروز بلوغ زودرس مرکزی معمولاً قابل تشخیص نمی‌باشد. در بلوغ زودرس مرکزی، روند بلوغ زودهنگام آغاز می‌شود. در بلوغ زودرس مرکزی، در بیشتر موارد هیچ علت قابل تشخیص و یا هیچ عارضه خاصی باعث بلوغ زودهنگام در کودکان نمی‌شود.
به ندرت امکان دارد که دلایل بلوغ زودرس مرکزی شامل موارد زیر باشد:
بلوغ زودرس محیطی
استروژن یا تستوسترون در بدن کودک باعث بروز این نوع بلوغ زودرس محیطی می‌شود.
این نوع بلوغ زودرس بدون تأثیر هورمون آزادکننده گنادوتروپین در مغز آغاز می‌شود. در واقع بلوغ زودرس محیطی در اثر آزاد شدن استروژن یا تستوسترون در بدن به علت مشکلات مرتبط با تخمدان‌ها، بیضه‌ها، غدد فوق کلیوی و یا غده هیپوفیز بروز می‌کند.
در دختران و پسران عوامل زیر ممکن است سبب بلوغ زودرس محیطی شوند:
در دختران، امکان دارد بلوغ زودرس محیطی با موارد زیر نیز مرتبط باشد:
در پسران، امکان دارد بلوغ زودرس محیطی با موارد زیر مرتبط باشد:
عوامل مؤثر در بروز بلوغ زودرس
عواملی که احتمال بلوغ زودرس را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر می‌باشند:
عوارض بلوغ زودرس در دختران و پسران چیست؟
علائم و عوارض بلوغ زودرس در دخترها و پسرها شامل موارد زیر می‌باشد:
عوارض بلوغ زودرس در دخترها
بلوغ زودرس در دخترها پیش از سن ۷ سالگی بروز می‌کند. عوارض بلوغ زودرس در دخترها شامل:
امکان دارد دختران در ارتباط با رشد سینه‌ها یا بلند بودن قد خود نسبت به سایر کودکان همسن خود دچار عدم اعتماد به نفس شوند. همچنین امکان دارد کودک دارای رفتارهای مرتبط با تغییرات هورمونی باشد مانند:
عوارض بلوغ زودرس در پسران
بلوغ زودرس در پسران پیش از ۹ سالگی بروز می‌کند.
عوارض بلوغ زودرس در پسران شامل:
امکان دارد پسران در ارتباط با بزرگ شدن بیضه‌ها و یا تغییرات دیگر دچار عدم اعتماد به نفس یا سردرگمی شوند. همچنین ممکن است در اثر تغییرات هورمونی تغییرات رفتاری زیر بروز کنند:
دیگر عوارض بلوغ زودرس
امکان دارد عوارض بلوغ زودرس شامل موارد زیر نیز باشد:
تشخیص بلوغ زودرس
در صورت مشاهده علائم بلوغ پیش از سن ۷ سالگی در دختران و یا پیش از سن ۹ سالگی در پسران بایستی با پزشک متخصص کودکان مشورت شود. پزشک علت بروز بلوغ زودرس را تعیین خواهد کرد.
پزشک سابقه پزشکی و خانوادگی کودک را بررسی می‌کند و کودک را معاینه می‌کند. همچنین ممکن است پزشک از یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر نیز استفاده کند:
درمان بلوغ زودرس
هدف از درمان بلوغ زودرس توقف و یا در صورت امکان تغییر روند آغاز علائم بلوغ زودرس می‌باشد. درمان به نوع بلوغ زودرس و دلیل اصلی ایجاد آن بستگی دارد.
پیشرفت‌های اخیر در زمینه درمان بلوغ زودرس با هورمون به استفاده از هورمون لوتئینه‌کننده مصنوعی (LHRH) منجر شده است. این هورمون مصنوعی با متوقف کردن آزادسازی هورمون‌های گنادوتروپین توسط غده هیپوفیز، سبب توقف روند بلوغ جنسی می‌شود. در برخی از موارد جهت درمان بلوغ زودرس به جراحی نیاز می‌باشد.
گردآورنده: سرکار خانم نیلیاتی (مربی پیش 2)
تایید کننده: سرکار خانم خمّر (مدیریت پیش دبستانی)
منبع: سایت تبیان