وقتی صحبت ازعصانیت می‌شود پرخاشگری،خشونت،عصبانیت، اضطراب، نافرمانی و رفتارهایی ازاین قبیل درذهن تداعی می‌شود.مسائلی كه هر پدر و مادری درمراحل مختلف رشدفرزندش كم و بیش و با درجاتی از شدت و ضعف باانها روبه‌رو می‌شود واین سوالات برایشان مطرح می‌شود كه چگونه با فرزندخود برخورد كنیم؟ علت این واكنش‌ها چیست؟ واصولا آیا این رفتار دركودكان طبیعی هستند؟
چرایی رفتارهای عصبی در فرزندان
دربیشترخانواده‌ها علت و ریشه رفتارهای عصبی فرزندان را می‌توان در رفتار والدین پیدا كرد. در واقع بسیاری ازمواقع، رفتاربچه‌ها انعكاسی از مسائل ومشكلات حل نشده پدر و مادر است. وقتی مادر ناراضی و خشمگین است،كودك عصبانی و تندخو می‌شود.پدری كه مدام مضطرب است،این اضطراب را به فرزندخودمنتقل می‌كند وكودك برای مقابله با این اضطراب،دست به رفتارهای عصبی می‌زند،پرخاشگری می‌كند،مدام بهانه می‌گیرد یاناسازگاری و نافرمانی رادرپیش می‌گیرد. در این میان، صرف‌نظر از داشتن الگوهای نادرست گاهی نداشتن عزت نفس یااحساس رفتار غیرمنصفانه نیزكودك رابه خشونت متمایل می‌كند. علاوه برنقش مهم رفتار والدین درایجاد عصبیت‌ها، دردوره‌های خاصی از زندگی بخصوص درنوجوانی، برخی رفتارهای عصبی تكرار وشدت بیشتری پیدا می‌كنند.دراین دوران نوجوان درشرایطی شبیه بحران به سرمی‌برد. از طرفی،دوران كودكی را پشت سرگذاشته است و دیگر كودك نیست و ازطرف دیگرمی‌خواهد بزرگ باشدوبزرگ نیست و این مساله دراو ایجادتضاد می‌كند. بعلاوه نوجوان باتغییرات فیزیكی وروحی زیادی روبه‌روست،سوالات زیادی درذهنش ایجاد می‌شود و به دنبال هویت خود است. درنتیجه بسیاری ازمواقع خلقی ناپایدارپیدا می‌كند،خیلی زودعصبانی و خشمگین و درعین حال بسرعت پشیمان می‌شود.
دركنارهمه اینها، پیشرفت تكنولوژی و اختراعات گوناگون و اثرات آنها بر افكارورفتار فرزندان سبب می‌شود همه چیز دچار تحول شود،امروزه حرف‌شنوی واطاعت كردن بیشتر به نافرمانی تبدیل شده و چشم گفتن و شنیدن نصیحت جای خود را به «نمی‌توانم» و «نمی‌شود» داده است،فرزندان امروز بافرزندان دیروز فرق دارند.امروز بكن، نكن‌ها و نصیحت‌ها به تنهایی تاثیری ندارند و كارساز نیستند،اما این به معنای كمرنگ شدن نقش شما والدین عزیز نیست بلكه وظیفه شما سنگین‌تر شده است. شمانیزباید همراه بافرزندان تغییركنید و شیوه‌های رفتاری جدیدرا بیاموزید و نگرشی واقع‌بینانه داشته باشید. فراموش نكنیدكه همه افراد درطول زندگی خوددچار عصبانیت و خشم می‌شوند و خشم اساسا یكی ازاحساسات انسان بوده كه برای زندگی او ضروری است؛ اما آنچه اهمیت دارد نحوه صحیح ابراز خشم و كنترل آن است. ین همان نقش بزرگی است كه والدین بایدایفاكنندوبه فرزند خود بیاموزند.
راهكارهایی برای والدین
ابتدابررفتارها و برخوردهای خودتان دقت كنید.بهتراست قبل ازفرزنددار شدن باشخصیت و ویژگی‌های رفتاری خودآشنا شوید واگر نیازبه بهبودی دارند،آنهارا بهبود بخشید. در كنار فرزند خود باشید،نه در مقابل او.این رابدانیدكه هررفتاری دلیلی دارد پس هنگام بروز رفتارهای عصبی باحفظ آرامش خودسعی كنید علت را بیابید.تلاش كنید مساله را از دریچه ذهن فرزند خود ببینید.این یك رفتار همدلانه است.با او همدلی كنید.زمان بروزخشم و عصبانیت اصلا زمان مناسبی برای نصیحت نیست.وقتی رابطه مطلوب است با فرزند خود صحبت كنید و ارتباطی صمیمانه را بین خودتان شكل دهید حالا در خلال این رابطه صمیمی بیشتر می‌توانید براو تاثیر بگذارید. وقتی عصبانیت و پرخاشگری بروز می‌كند سعی كنید با لحنی آرام و در عین حال قاطع با او صحبت كنید. این گونه خشم او نیز كنترل می‌شود.همچنین در برخورد با فرزندان خود چه در تشویق و چه در تنبیه، منصفانه و عادلانه برخورد كنید. اطلاعات و آگاهی‌های خود را در مورد مراحل رشد فرزندان و ویژگی‌های هر دوره افزایش دهید تا بهتر بتوانید با فرزند خود ارتباط برقرار كنید.
گردآورنده: سرکار خانم نیلیاتی (مربی پیش2)
تایید کننده: سرکار خانم خمّر (مدیریت آموزشگاه)
منبع: کتاب تحریک مغز تا هوش هیجانی نوشته دکتر محمود حکیمی